۲۱دی

چرا تاریخ امیرکبیر را فراموش نمی‌کند؟!

ظرفیت دیپلماسی امیر برای عقب‌راندن استعمارگران هم به کار گرفته شد؛ طبق روایت خان‌ملک ساسانی، میرزاتقی‌خان ارتباطات گسترده‌ای با مهاراجه‌های هند، برای برانگیختن آن‌ها علیه استعمار انگلیس داشت تا بتواند بریتانیایی‌ها را از دخالت در امور ایران بازدارد.

۲۱دی

فست فود دوهزارساله در رُم

باستان‌شناسان در کوزه‌های روی پیشخوان این فروشگاه غذای گرم یا رستوران خیابانی، بقایای استخوان‌های اردک، خوک و بز و نیز ماهی و حلزون تاکستان‌ها را یافته‌اند.

۱۹دی

ادوارد براون و زندگی در ایران

به‌رغم میل من به دور شدن از تهران، سیزده روز طول کشید تا کارهایم را سر و سامان دادم. چون نمی‌خواستم از جاده رشت و انزلی به شمال بروم، قصد داشتم به بندر مشهدسر [بابلسر]بروم و از آن جا برنامه حرکت کشتی‌های بخار را تهیه کنم تا از طریق دریای خزر به روسیه بروم.

۱۷دی

دوره اَکابِر، سخت‌تر از دانشگاه!

اگر این درس سخت را کنار آموزش حساب، جغرافی و حتی صرف و نحو برای دانش‌آموزان دوره ابتدایی قرار بدهیم و تحملش کنیم، واقعاً نمی‌دانیم آموزش زبان‌های روسی و فرانسه را باید کجای دلمان بگذاریم!

۱۶دی

فهرست سیاه انگلیسی‌ها از تاجران ایرانی

در عین حال عده‌ای از ملیون ایرانی، برای نجات کشور از اشغال بیگانه، و برای مقابله با پیش‌روی روس‌ها تا نزدیکی تهران، با هم متحد شدند و با تشکیل حکومت موقت در کرمانشاه، با قشون روسی در صفحات غرب ایران، وارد جنگ شدند.

۱۶دی

اسرار هرم جیزه مصر؛ قطعه گمشده در قوطی سیگار

به دلیل محدودیت‌های ویروس کرونا، تعیین قدمت این قطعه چوب سرو با تاخیر روبرو شده بود. اکنون نتایج بررسی‌ها منتشر شده است و نشان می‌دهد که قدمت این قطعه چوب زمانی بین ۳۳۴۱ و ۳۰۹۴ قبل از میلاد مسیح است؛ یعنی حدود پنج هزار سال قبل.

۱۵دی

دخترِ فردوسی با پاداش پدر چه کرد؟

نظامی‌عروضی در کتاب مشهور «چهار مقاله» و حافظ ابرو در «تاریخ» خود، به موضوع تجدید بنای کاروانسرای ماهی به دستور دختر فردوسی و با پول سرایش شاهنامه اشاره کرده‌اند.

۱۵دی

“عبدالعلی لطفی” که بود و چرا کشته شد؟

اما دیدگاه مصدق نسبت به لطفی، ستایش‌آمیز بوده است. مصدق در مورد وی، در دادگاه تجدید‌نظر نظامی ارتش گفت: در تمام مدتی که آقای لطفی وزیر دادگستری اینجانب بوده است، به ایشان کمال اعتقاد را داشتم. اگر نداشتم خود را مجبور نمی‌دانستم با ایشان کار بکنم.

۱۴دی

چرچیل و “دیپلماسی سر میز غذا”

آن ضیافت کوچک شام منجر به یک مصالحه تاریخی شد: دولت فدرال بدهی‌های ایالت‌ها (همان‌طور که همیلتون می‌خواست) را بر عهده گرفت و واشنگتن دی سی (همانطور که مدیسون می‌خواست) پایتخت آمریکا شد.

۱۱دی

خودروی پلیس ایران از دهه ۲۰ تا ۵۰

خودرو دیگری که در این دهه به‌کار گرفته شد، بنز بود. در این دو دهه شهربانی کل کشور تقریبا تمام دوران حکومت پهلوی اول و ابتدای دوره پهلوی دوم را با خودرو‌های آلمانی سپری کرد.

۱۰دی

گزارش فرانسیس فوربز از تهرانِ احمدشاهی

سربازان ایرانی حاضرند خود را به آب و آتش بزنند و با هر خطری درگیر شوند، ولی فقط به این شرط که بدانند فرمانده یا رهبرشان نیز در تحمل مصائب و خطرات با آنان همراه است.

۰۹دی

تابلوی “ندیمه‌ها”؛ پیشگویی سقوط “فیلیپ چهارم”

ندیمه‌ها به مثابه معمایی بصری، با ذهن ما بازی می‌کند. پرسپکتیو اثر، چشم ما را از سویی به سوی دری نیمه باز هدایت می‌کند و ما را به درون نقاشی می‌کشد و از سویی دیگر انعکاس آینه، توجه ما را به جایی خارج از تابلو جلب می‌کند.

۰۹دی

اولین واکسن وبا و طاعون را چه کسی ساخت؟

هافکین ساعت‌ها و روز‌ها همراه پزشکان هندی در این بیغوله‌ها کار می‌کرد. او واکسیناسیون را صبح قبل از اینکه مردم سر کار بروند آغاز می‌کرد و عصر که مردم از کار بر می‌گشتند در آلونکی با یک چراغ موشی می‌نشست و کار را ادامه می‌داد.

۰۸دی

گزارش “فرانسیس فوربز” از تهرانِ احمدشاهی

سربازان ایرانی حاضرند خود را به آب و آتش بزنند و با هر خطری درگیر شوند، ولی فقط به این شرط که بدانند فرمانده یا رهبرشان نیز در تحمل مصائب و خطرات با آنان همراه است.

۰۸دی

ویلی برانت؛ زانوزدنی که تاریخی شد

اروپا را به ویرانی کشیده‌ایم و طاعون مرگ و نیستی را به جان مردم آن و به خصوص لهستانی‌ها انداخته‌ایم، حالا فکر می‌کنید که هنوز هم می‌توان بر ادعای مناقشه‌انگیز خودمان نسبت به اراضی این سوی رود اودر- نایسه پافشاری کنیم؟

۰۵دی

حمله به روسیه؛ اشتباه بزرگ تاریخی

اشتباهی که پیش از ناپلئون، سوئدی‌ها در جریان نبرد‌های موسوم به «جنگ بزرگ شمالی» مرتکب شدند و یکصد سال قبل از ناپلئون مزه شکست را چشیدند.

۰۴دی

سرنوشتِ رجالِ رضاشاهی

هنگامی که فروغی می‌خواست داخل منزل خود بشود مختاری گفت: از امروز تحت نظر پلیس هستید، در رفت و آمد و معاشرت و مذاکره تلفنی حداکثر رعایت را بکنید. فروغی وارد خانه شد و همه دور او جمع شدند و به بیان ماوقع پرداخت.

۰۳دی

بهداشت و درمان ایرانی با دیپلماسی امیرکبیر

با وجود همه محدودیت‌ها، رشته پزشکی را به عنوان یکی از اصلی‌ترین گرایش‌های تحصیلی دارالفنون تعیین کرد تا بتواند با پرورش پزشکان ایرانی آشنا به علوم جدید، کشور را از زیر بار چنین وابستگی‌هایی آزاد کند.

۰۲دی

بانوی آهنینِ بریتانیا در جنگ ۷۴ روزه

طعم پیروزی برای انگلستانی که امید چندانی به سربلندی نداشت، بسیار شیرین بود و سخنرانی معروف تاچر بعد از این پیروزی، آن را برای انگلیسی‌ها شیرین‌تر هم کرد.

۳۰آذر

احمد مقربی؛ “مَردِ” سفارت شوروی در تهران

نیو به عنوان یک افسر اخراجی ارتش، تلاش داشت تا سایر افسران را به سمت خود جذب کرده و با تطمیع آنان، از این افسران به عنوان جاسوسان دولت شوروری استفاده کند. احمد مقربی نیز یکی از همین افسران بود که به دام نیو گرفتار شد.

۲۸آذر

مورگان شوستر؛ بهانه اولتیماتوم روس به ایران

در پی تهدید روس‌ها دولت ایران برای جلوگیری از تجاوز روس‌ها مجلس را منحل کرد و شرایط اولتیماتوم را پذیرفت، با این حال روس‌ها لشکرکشی خود را به مناطق شمالی ایران از جمله تبریز آغاز کردند.

۲۸آذر

جیزلا پرل؛ پزشکی که شاهد نسل‌کشی نازی‌ها بود

یک روز در کنار کوره آدم‌سوزی گروهی از زنان حامله را دید که با باتوم کتک می‌خوردند و سگ‌ها به آن‌ها حمله می‌کردند. وقتی روی زمین می‌افتادند، سربازان آلمانی آن‌ها را زنده داخل کوره آدم‌سوزی می‌انداختند.

۲۷آذر

مصرف “مواد توهم‌زا” از زمان غارنشینی

این نقاشی نشان می‌دهد که «آفریننده آن تصویر گیاهی را کشیده است که باعث تجربه وهم‌انگیز می‌شود، نه تصویر حالتی که گیاه آن را به وجود می‌آورد.

۲۶آذر

کاشی‌کاری رومی، روایتی تازه از بریتانیای قرون وسطی

این کشف، دستکم نشان می‌دهد که صاحبان ویلای چدورت در دوره حکومت رومیان و پس از آن، از طبقه ممتاز جامعه بوده‌اند. احتمال می‌رود که این ویلا متعلق به یک خانواده مهم رومی بوده باشد که پس از سقوط سلطه روم بر بریتانیا، در این منطقه مانده بوده‌اند.

۲۴آذر

علی اکبر داور؛ بنیانگذار دادگستری نوین

قضات دعوت شده، از میان چند گروه بودند: قضات سابق، کارکنان وزارتخانه‌ها، نمایندگان مجلس، روحانیون و مدرسان حوزه‌های علوم دینی، مستوفیان اسبق مالیه و همچنین فارغ‌التحصیلان اروپا، مدرسه علوم سیاسی و حقوق که داور برای جذب این گروه اصرار داشت.

۲۴آذر

انگلیس و قرنطینه‌های بنادر ایرانی

دولت روس و انگلیس به‌دلیل عدم توفیق دولت ایران در کنترل آنها، خود راسا اقدام کرده و به بهانه ایجاد قرنطینه در بنادر و گلوگاه‌های حساس اقتصادی ایران مسلط شده و در آنجا به نفع خود اعمال نفوذ نماید.

۲۳آذر

تنها شاهد ایرانی انقلاب فرانسه

او شاید تنها ایرانی باشد که شاهد عینی انقلاب فرانسه بوده و شرحی کوتاه از اوضاع آن برهه ارائه داده است. افزون‌بر‌این، این شرح کوتاه می‌تواند مؤخره‌ای بر سفارت‌نامه او باشد.

۲۳آذر

خواهران میرابال و جنبش “۱۴ ژوئن”

هر سه خواهر را به زور بیرون کشیدند، زیر مشت و لگد کشتند و بعد چنان صحنه‌سازی کردند که انگار آن‌ها در تصادف کشته شده‌اند. راننده بیچاره را هم کشتند تا شاهدی «غیر خودی» باقی نماند (البته حکومت آن قدر منفور و بدنام بود که کسی «تصادفی» بودن ماجرا را باور نکرد.)

۲۱آذر

از اعتصاب تلگرافچی‌ها تا انقلاب مشروطه

رشد فعالیت اجتماعی و سیاسی توده‌های وسیع خلق در شکل ایجاد سازمان‌های علنی انقلابی دموکراتیک که اکثرا از طرف اهالی، به نام انجمن انتخاب می‌شد، منعکس می‌شد. این انجمن‌ها در آغاز کار به عنوان ارگان‌های نظارت بر صحت انتخاب نمایندگان مجلس اول به وجود آمد.

۲۰آذر

قوام و مصدق؛ دو روی یک سکه

قوام هوشیارتر و آزموده‌تر از آن بود که مخالفان مصدق را هواداران صمیمی خود بشمارد؛ اما در بهره‌مندی از آنان برای رسیدن به قدرت تردیدی به خود راه نمی‌داد