سیدجواد موسوی افزود: این اثر ثبت شده در فهرست آثار طبیعی ملی در شهرستان بینالود (طرقبه شاندیز)، در مسیر جاده طرقدر به سمت روستای “کلاته آهن” قرار دارد.
وی در توصیف این اثر اظهار کرد: وجود درختان ارغوان و چند چشمه بر زیبایی این منطقه گردشگری افزوده است که اهالی این منطقه از شاخه‌های درختچه های ارغوان، که از انعطاف خاصی برخوردار است، سبدهای ویژه‌ای می‌بافند که صنایع دستی این منطقه محسوب شده و به آن سبدبافی یا ارغوان بافی گفته می‌شود.
موسوی بیان کرد: تاریخ گلدهی درخت های ارغوان در شهر طرقبه، بسته به میزان گرمی هوا، از اوایل تا اواسط فروردین متفاوت است.
وی تصریح کرد: درخت ارغوان بومی مناطق شرق مدیترانه است و بیشتر به صورت درختچه می‌روید، این درخت شکوفه‌های بنفش و برگ‌های قلبی شکل دارد. درختچه ارغوان عموما ارتفاعی بین سه تا ۶ متر دارد و اغلب، برگ‌ها پس از رویش کامل گل‌ها ظاهر می‌شوند، گل های ارغوان را تقریبا در تمامی قسمت‌ها حتی تنه درخت می‌توان دید. این درختچه برای رشد نیاز به آفتاب دارد و در مقابل سرما نسبتا مقاوم است.
مدیر ثبت میراث تاریخی و طبیعی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی نیز با اشاره به سیمای ظاهری دره ارغوان گفت: از خصوصیات بارز دره ارغوان، تمیزی چشمگیر و قابل توجه دره است، خوشبختانه در سال‌های اخیر با اقدام دسته جمعی یک گروه فعال محیط زیست، زباله های درون دره و دشت منتهی به آن پاکسازی شده که پس از آن با همکاری گردشگران و افراد مربوطه، پاکیزگی دشت حفظ و تعدادی سطل زباله نیز بر روی دامنه های کوه تعبیه شده است.
محمود طغرایی یادآور شد: حفاظت از منظر این دره زیبا و درختچه های ارغوان، جلوگیری از دخل و تصرفات غیرقانونی و اهتمام به تبدیل این عرصه به پهنه گردشگری عمومی و تفرجی، از اهداف ثبت آن در فهرست میراث طبیعی کشور است.
مدیر ثبت میراث تاریخی و طبیعی اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی در مورد نحوه دسترسی به این دره طبیعی زیبا افزود: برای رسیدن به ارغوان دره باید بعد از گذشتن از طرقبه به سمت منطقه طرقدر رفت و سپس جاده دهبار را ادامه داد، بعد از طی پنج کیلومتر از طرقدر و رسیدن به دوراهی دهبار-کلاته آهن، باید به سمت چپ، یعنی کلاته آهن ادامه مسیر داد که پس از اندکی سراشیبی و رسیدن به ته دره مجددا مسیر سربالایی می شود و اینجا ابتدای دره ارغوان است.
وی افزود: بالای دره در انتها “تخته شاه” قرار دارد و پایین دره به “پنج دره” یا در زبان محلی به “پینجه در” منتهی می شود. مسیر تا ابتدای دره آسفالت و از آن به بعد خاکی است که حدود ۱۵ دقیقه بعد به انتهای دره ارغوان می رسد و ابتدای مسیر پیاده روی است. از اینجا به بعد مسیر مالرو بوده و باید از آب رودخانه گذشت که در بعضی نقاط، بعد از حدود نیم ساعت به منطقه ای خواهیم رسید که دره کمی بازتر شده و سرتاسر از چمن پوشیده است، از خود شهر طرقبه تا ابتدای دره حدود نیم ساعت رانندگی نیاز است.
تاکنون بیش از هزار و ۷۰۰ بنا، اثر تاریخی، طبیعی و معنوی خراسان رضوی در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
