آتشکده و یا معبد نوبهار در ولایت بلخ در افغانستان امروزی است که نام اصلی آن برگرفته از واژه سانسکریت “ناواویهارا” به معنای ” معبد نو” است. روایات مختلفی درباره تاریخ ساخت این بنا وجود دارد.شماری ان را به خسرو انوشیروان نسبت می دهند و میگویند در دوره ساسانیان از مراکز مهم دینی بوده و زرتشتیان برای زیارت سالیانه به آنجا می رفته و در آن ایام بنا را با حریر و دیبای سبز می پوشانده اند. دقیقی طوسی در گشتاسپ نامه میگوید که در زمان کی گشتاسپ و لهراسپ بلخ از مهمترین مراکز دین زرتشتی بوده و این آتشکده در آن زمان ساخته شده است. مسعودی در مروج الذهب مینویسد که برمکیان در ابتدا زرتشتی بوده و تولیت آتشکده نوبهار بلخ را داشته اند. اما متون تاریخی بعدی گواهی می دهند که پس از نفوذ دین بودایی به این منطقه این آتشکده بدل به معبد بودایی و از مراکز مهم این دین شده است. مورخان اسلامی شهادت می دهند که این محل بتخانه بوده است. با ورود اسلام به این منطقه و مسلمان شدن برمکیان این مکان بدل به مسجد شده و آن را” مسجد نه گنبد” نامیدند. در حمله چنگیز مغول این بنا ویران شده و تنها دروازه های جنوبی شهر که دروازه نوبهار نام داشته تا به امروز باقی مانده است.
