منصور رضوانی‌جلال مجموع اشتغال‌زایی ایجادشده طی این مدت را یک‌هزار و ۳۰۰ نفر عنوان کرد و افزود: از ابتدای تأسیس شرکت‌های گلخانه‌ای در سطح استان ۱۰۷ هکتار گلخانه ایجاد شده که با توجه به سیاست جدید وزارت جهاد کشاورزی و براساس چشم‌انداز سند توسعه استان، این میزان طی سه سال باید به ۳۱۷ هکتار افزایش یابد.
وی به طرح‌های گلخانه‌ای درحال اجرا در مناطق مختلف استان اشاره کرد و گفت: با توجه به اینکه باید سالانه ۷۰ هکتار به گلخانه‌های موجود استان اضافه شود، درحال حاضر ۳۰ هکتار گلخانه قابل انتقال در رزن، ۲۵ هکتار در همدان، ۶۸ هکتار در ملایر و ۳۰ هکتار در نهاوند آماده کلنگ‌زنی و زیرساخت‌های لازم در آن‌ها فراهم شده است.
این وضعیت ادامه پیدا کرد تا اینکه در سال ۱۳۹۹ نیز می‌بینیم که بیش از ۱۴۰ هزار متر مربع گلخانه در سطح همدان زیر کشت هستند و طبق آنچه در برنامه راهبردی این استان ترسیم شده است، می‌بایست سالانه ۷۰ هکتار و در دوره سه‌ساله ۲۱۰ هکتار طرح کشت گلخانه‌ای به سرانجام برسد.
آمارها نشان می‌دهد که هرساله به‌طور متوسط ۶ هکتار به زیرساخت‌های کشت گلخانه‌ای همدان افزوده شده است، اما امسال با اضافه شدن ۷۰ هکتار سطح گلخانه‌های استان برای دو هزار نفر اشتغال ایجاد خواهد شد.
بیشترین محصولات گلخانه‌ای استان خیار، گوجه‌فرنگی، فلفل دلمه‌ای، بادمجان و گل شاخه‌بریده هستند که البته ۶۰ درصد محصولات گلخانه‌ای استان مربوط به گوجه‌فرنگی، ۲۰ درصد خیار و ۱۰ درصد سایر محصولات است.
همچنین آخرین دستاوردهای کشاورزی همدان نشان می‌دهد که هم‌اکنون ۱۴ مجتمع گلخانه‌ای با بیش از ۴۲۰ هکتار مساحت در استان درحال احداث است که با اتمام آن‌ها تعداد مجتمع‌های گلخانه‌ای استان به ۱۷ مورد خواهد رسید.
درمجموع می‌توان گفت که استاندار همدان توسعه این بخش کشاورزی را جزء اولویت‌ها در سند راهبردی استان نهادینه کرده است.
شهریورماه سال جاری بود که استاندار همدان در این زمینه با اشاره به رشد شتابان حوزه کشاورزی همدان، گفت: در سند راهبردی استان تا سال ۱۴۰۰ باید ۲۱۰ هکتار کشت گلخانه‌ای به سطح گلخانه‌های استان اضافه شود.
سیدسعید شاهرخی با تأکید بر اینکه درحال حاضر سطح کشت‌های گلخانه‌ای استان همدان بیش از ۱۰۰ هکتار است که با اجرای ۲۱۰ هکتار تحول عظیمی در این حوزه ایجاد می‌شود، بیان کرد: دولت آماده حمایت همهجانبه از سرمایه‌گذاران در حوزه گلخانه‌ای بوده، چراکه یکی از راه‌های حفظ و توسعه کشاورزی در شرایط کم‌آبی تقویت این حوزه است.
وی اضافه کرد: با هدف‌گذاری دولت برای حمایت از سرمایه‌گذاران این بخش، طی سال‌های اخیر اتفاق‌های خوبی در این زمینه افتاده است.
اما به‌راستی همه این اعداد و ارقام که نمود کمی ماجرا بوده، تا چه حد دستاوردهای منعطف و به‌نوعی بحث کیفی ماجرا را نیز به همراه داشته است؟ آیا توانسته‌ایم در کنار این افزایش سطوح زیر کشت گلخانه‌ای، وضعیت بازار را در این زمینه کنترل کنیم؟ اگر بله، پس چرا در ماه گذشته بازار همدان نیز مانند بازار تره‌بار در سایر استان‌ها با خیاری که به‌سان موز شده بود، روبه‌رو شد؟ گرانی این محصول گلخانه‌ای تا کیلویی ۱۷ هزار تومان در بازار همدان را چرا شاهد بودیم؟ آیا قرار است همچنان محصولات گلخانه‌ای همدان به‌ویژه خیار و گوجه آن را در سایر استان‌ها بفروشند؟ آیا نداشتن واحدهای سورت و بسته‌بندی همچنان در این زمینه خودنمایی می‌کند؟ سهم همدان از این محصولات گلخانه‌ای چیست؟
با این تفاسیر در این راستا بر آن شدیم تا با دو تن از گلخانه‌داران همدانی در شهرستان‌های همدان، تویسرکان و اسدآباد (محی‌الدین علیزاده و سیدهادی نظام) گفت‌وگویی ترتیب دهیم که در ادامه متن صحبت‌های آن‌ها را با قلم می‌خوانید:
صادرات مستقیم نداریم/ خیار و گوجه‌هایمان به ارومیه و اصفهان می‌رود
محی‌الدین علیزاده در گفت‌وگو با قلم ضمن بیان اینکه کار خود را در حوزه کشت گلخانه‌ای از سال ۱۳۸۳ آغاز کرده و درنهایت در مردادماه ۱۳۸۴ به کاشت محصول رسیده است، عنوان کرد: نخستین کشتم در شهرک گلخانه‌ای بوعلی و محصول خیار بود که با شوری آب مواجه شدیم و کشتمان خراب شد و برای کشت بعدی از منابع طبیعی آب گرفتیم و کارمان را ادامه دادیم.
وی به سال ۸۶ و قطعی برق در هوای سرد اشاره کرد و گفت: برقمان در آن سال در یک شب سرد از ساعت ۱۱ تا پنج صبح قطع و این امر موجب خسارت صددرصدی به ما شد.
این گلخانه‌دار همدانی ادامه داد: اما خدا را شکر، کشت‌های بعدی به مشکلات این‌چنینی نخوردند و کارمان هیچ‌گونه تعطیلی نداشته است و هم‌اکنون نیز در شهرک گلخانه‌ای همدان و اسدآباد، گلخانه دارم و کشت گوجه و خیار می‌کنم و تصمیم دارم که برای بهمن‌ماه سال آینده فلفل نیز به کشت هایم اضافه کنم.
وی با بیان اینکه سعی می‌کنم که خیلی خطر نکنم بدین‌سان فقط محصول خیار و گوجه دارم، عنوان کرد: احتمالاً کشت فلفل را نیز برای سال آینده وارد کارم کنم.
علیزاده ادامه داد: بیشتر گوجه‌های تولیدی ما به اصفهان می‌رود و بخش‌هایی از محصولاتمان را به ارومیه می‌فرستیم و گوجه‌های درجه دو تولیدی که یا ریز هستند و یا کال (به سبب اینکه می‌خواهیم برداشتمان خاتمه پیدا کند و برای کشت جدید آماده شویم) وارد بازارهای همدان می‌شوند.
وی درخصوص محصول خیار تولیدی نیز مطرح کرد: خیارهای تولیدی ما به تهران می‌رود و بخشی از آن نیز در بازار همدان به فروش می‌رسد.
۸۵ درصد گوجه‌هایمان صادر می‌شوند
علیزاده با بیان اینکه صادرات مستقیم در زمینه محصولات گلخانه‌ای نداریم، مطرح کرد: گوجه‌هایمان به اصفهان و ارومیه می‌رود و از آنجا صادر می‌شوند؛ به‌نوعی که ۸۵ درصد گوجه‌هایمان صادراتی هستند و ۱۵ درصد آن که ریز باقی می‌مانند، وارد بازار همدان می‌شوند، اما این صادرات از همدان نیست.
وی درخصوص وضعیت تولیدی محصولات گلخانه‌ای نیز مطرح کرد: میزان تولید محصولات گلخانه‌ای به‌نوعی بوده که هر کشت در زمین پنج هزار متری برابر ۵۰ تُن گوجه و ۸۵ تا ۹۰ تُن خیار است.
این گلخانه‌دار همدانی در بخش پایانی صحبت‌های خود با بیان آنکه در دو گلخانه‌اش برای هشت نفر اشتغال‌زایی شده است، عنوان کرد: این اشتغال‌زایی‌ها به‌صورت مستقیم است و اگرچه بازارهای صادراتی گوجه‌های امسال خوب بوده، اما این صادرات از همدان صورت نمی‌گیرد.
با افزایش سه‌برابری نهاده‌ها روبه‌رو هستیم
سیدهادی نظام نیز در گفت‌وگو با خبرنگار قلم با بیان اینکه سال آغاز کار کشت گلخانه‌ای وی ۱۳۸۲-۱۳۸۳ در شهرک گلخانه‌ای فرسج تویسرکان بوده است، ابراز کرد: درحال حاضر در شهرک گلخانه‌ای فرسفج تویسرکان و شهرک گلخانه‌ای فرسفج اسدآباد فعالیت دارم.
مدیرعامل شرکت تعاونی گلخانه‌داران نمونه بهشت غرب با اشاره به اینکه میزان تولید محصولات در کشت‌های گلخانه‌ای روند ثابتی دارد مگر اینکه بیماری، سرمازدگی یا شرایط فیزیکی خاصی مانع این روند شود، عنوان کرد: در کشت‌های گلخانه‌ای در هر یک‌هزار متر مربع، ۲۰ تُن محصول می‌توان برداشت کرد.
این گلخانه‌دار همدانی با بیان آنکه مجموع کل گلخانه‌هایم برابر ۱۷ هزار متر مربع است که یک هکتار آن را خیار کاشته‌ام و باقی محصولم گوجه‌فرنگی است، اظهار کرد: بیشتر روی کشت خیار و گوجه کار می‌کنم، چراکه کارگران به کشت و برداشت این محصول عادت کرده و آموزش دیده‌اند و به‌نوعی کار بومی‌سازی شده است.
نظام با بیان اینکه عمده محصولات تولیدی ما گوجه است، علت آن را چنین مطرح کرد: گوجه نسبت به خیار، بازار صادراتی بیشتر و مناسب‌تری دارد؛ بدین‌سان بیشتر کشتمان را به سمت این محصول سوق داده‌ایم.
مدیرعامل شرکت تعاونی گلخانه‌داران نمونه بهشت غرب درخصوص وضعیت تولید نیز عنوان کرد: تولید و فروشمان نسبت به سال گذشته تغییری نداشته است، چراکه یک محصول مصرفی بوده و در سبد خانوار جای دارد؛ اما مشکل اصلی ما نهاده‌ها است.
وی با تصریح بر اینکه قیمت نهاده‌ها نسبت به سال‌های گذشته افزایش بسیاری داشته است، افزود: نسبت به پارسال افزایش قیمت دو تا سه برابری را در این زمینه شاهد هستیم.
محصولمان چند دست می‌چرخد تا به مرحله صادرات می‌رسد
مدیرعامل شرکت تعاونی گلخانه‌داران نمونه بهشت غرب در پاسخ به اینکه درحال حاضر با توجه به اینکه عنوان کردید بازار صادراتی گوجه مناسب است آیا در این راستا فعالیتی دارید یا خیر؟ مطرح کرد: ما مستقیماً صادرکننده نیستیم، بلکه محصولمان چند دست می‌چرخد تا به مرحله صادرات می‌رسد.
نظام در تشریح این موضوع به نقش واسطه‌ها اشاره کرد و گفت: ما محصولمان را به واحدهای سورت و بسته‌بندی می‌فروشیم و آن‌ها پس از طی مراحلی محصولات را به بازرگانان و تاجران می‌فروشند و درنهایت محصول ما به مرحله صادرات می‌رسد.
این گلخانه‌دار همدانی با بیان آنکه باید در زمینه سورت و بسته‌بندی اقداماتی صورت گیرد، در پاسخ به آنکه آیا به این فکر کرده‌اید که وارد حوزه مذکور شوید؟ مطرح کرد: تولیدم خیلی کم است و اگر بخواهم وارد بحث سورت شوم، برایم به‌صرفه نیست. از سویی این روند نیاز به کسب تجربه دارد، اما جا دارد که در استان همدان در این زمینه اقداماتی انجام شود.
مدیرعامل شرکت تعاونی گلخانه‌داران نمونه بهشت غرب در بخش پایانی گفت‌وگو با اشاره به اینکه در استان همدان سه واحد سورت جدیداً احداث شده است، افزود: در این زمینه تصمیم گرفتیم که مقداری سطح گلخانه‌هایمان را افزایش دهیم.
از صادرات غیر مستقیم تا جای خالی درجه‌بندی و بسته‌بندی
در وضعیتی که استان همدان در راستای ارتقای سطح زیر کشت گلخانه‌ای قدم برمی‌دارد و محصولات گلخانه‌ای آن دارای کیفیت مناسب هستند، اما گویی همچنان نبود واحدهای درجه‌بندی و بسته‌بندی مناسب در داخل استان موجب شده تا نه‌تنها شاهد صادرات و فروش مناسب این محصولات توسط تولیدکنندگان بومی ما نباشیم، بلکه محصولات گلخانه‌ای دارای کیفیت نیز به کام همدانیان نرسد و از استان بدون داشتن نام همدان خارج می‌شوند.
به‌راستی باید دراین‌بین گفت بازهم شاهد داستان همیشگی نبود واحدهای سورت و بسته‌بندی محصولات کشاورزی و گلخانه‌ای در همدان هستیم؛ موضوعی که به‌مرور می‌تواند موجب خارج شدن محصولات با کیفیت از همدان شود و تنها بخش یدکی کار، استفاده از منابع و انرژی‌های مادی و معنوی عاید همدان و دست واسطه‌ها در این بازار از محصولات و درآمدهای حاصله از آن پُر می‌شود و اشتغال‌زایی مناسب غیر مستقیم را نیز در همدان شاهد نیستیم.
به‌راستی زمان آن رسیده حال که استان همدان در راستای سند راهبردی و عملیاتی سه‌ساله در مسیر ارتقای سطح زیر کشت گلخانه‌ها است، فکری هم برای محصولات تولیدی این گلخانه‌ها و بازار فروش و عرضه مناسب آن‌ها داشته باشد تا بتوان به‌صورت بسته‌‌بندی‌های مناسب و درخور با برند و نام و نشان همدان، این محصولات را عرضه کرد که نه‌تنها در بازارهای داخلی، بلکه در سطح صادرات نیز شاهد بازگشت ارز و ارزش‌افزوده به همدان باشیم، از سویی محصولات با کیفیت و بازارپسند به داخل استان نیز تزریق شود تا محصولات گلخانه‌ای ما هم به نام همدان باشد و هم به کام همدانیان.
