در طول این یک سال تعطیلی مدارس، مراکز آموزشی و مهدهای کودک، عید ۹۹ را تنها در خانه ماندن، لغو مراسم‌های عروسی و مختصر شدن مراسم‌های ختم (که تعدادشان به سبب کرونا خیلی زیاد هم بود) به حضور بر سر مزار و حتی گاهی تسلیت گفتن‌های تلفنی و مجازی، تعطیلی اصناف، ترس از رفتن به پارک و مجموعه‌های تفریحی، بسته شدن درب باشگاه‌ها و استخرها و مواردی ازاین‌دست.
این‌ها در حالی بود که استرس‌ها از درگیری خودمان و عزیزانمان از یکسو ما را با فشارهای روحی مواجه می‌کرد و نبود برنامه‌های فراغتی و تفریحی از سویی دیگر این فشارها را بیشتر می‌کرد.
خبرهای غم‌انگیز و ناراحت‌کننده و فشارهای اقتصادی واردشده بر بدنه اصناف و بسیاری از مشاغل که در این وانفسا تعطیل و یا از کار بیکار شده بودند را نیز نباید فراموش کرد.
گردشگری دراین‌بین، به‌راستی زمین‌گیر شد! و با خود نه‌تنها فعالین این عرصه بلکه فعالین حوزه صنایع‌دستی را نیز دچار چالش‌های بسیاری نمود؛ اما به‌راستی تا کِی قرار است که این وضعیت ادامه داشته باشد؟
وزارت میراث فرهنگی دراین‌بین، نسخه‌ای را به کار گرفت با نام گردشگری هوشمند و سفر ایمن تا بتوان در کنار رعایت پروتکل‌های بهداشتی وضعیتی را برای احیای گردشگری و البته تقویت روحیه مردم پس از خانه‌نشینی‌ها در پیش بگیرد.
اما به‌راستی شرایط یک سفر ارزان و ایمن چیست؟ آیا معنی سفر ارزان‌قیمت به معنای پایین آمدن کیفیت است یا می‌توان سفرهایی را تنظیم کرد که در عین ارزان‌قیمت بودن، دارای شرایط ایمن و رعایت پروتکل‌های بهداشتی باشد؟ دراین‌بین نقش «گردشگری شهری» کجا است؟
در این راستا، برآن شدیم تا با استاد دانشگاه و کارشناس ارشد امور گردشگری، نویسنده و مترجم کتاب‌هایی چون «گردشگری ایران و ترکیه در مسیر ابریشم»، «خلاقیت در مدیریت سازمان و واحدهای کسب‌وکار»، «مدیریت مراکز و سازمان‌های فرهنگی و اجتماعی»، «توریسم و توسعه اقتصادی» و «مدیریت گردشگری پایدار» گفتگویی در خصوص وضعیت استان‌های غربی کشور برای ورود به بحث گردشگری صنعتی ترتیب دهیم که در ادامه آن را می‌خوانید:
می‌توان گردشگری را در سطح شهرستان‌ها رونق بخشید
مرتضی خاکسار در گفتگو با خبرنگار ما با بیان اینکه گردشگری ارزان‌قیمت به معنای پایین بودن کیفیت سفر و خدمات ارائه‌شده در طول آن نیست، عنوان کرد: می‌توان با برنامه‌ریزی‌های مدون و با کم‌ترین هزینه به نتیجه مطلوبی دراین‌بین رسید.
وی با بیان اینکه در این نوع از گردشگری شاید به حداقل بهره‌برداری برسیم اما می‌تواند موجب رونق گردشگری در سطح شهرها شود، افزود: می‌توان گردشگری را در سطح شهرستان‌ها رونق بخشید.
نویسنده کتاب «گردشگری ایران و ترکیه در مسیر ابریشم» ادامه داد: در کنار اتفاقات نامناسب در طول یک سال اخیر، می‌توان رونق گردشگری شهری را در قالب گردشگری ایمن و ارزان یک فرصت دانست بدین‌سان نیاز است تا با اهل فن و کارشناسان مربوطه یک فرمول اقتصادی را برای این روند در پیش بگیرد تا بتواند در این شرایط بد، یک اتفاق خوب گردشگری را رقم بزند.
با این روند، اقتصاد شهری تکان خواهد خورد
خاکسار با بیان اینکه نامشخص است که کووید ۱۹ کِی خاتمه می‌یابد و آیا با اتمام این وضعیت، قرار است که چالشی دیگر داشته باشیم یا خیر؟ اضافه کرد: بدین ترتیب می‌توان در استان‌ها، مردم را وارد بحث تورهای گردشگری کرد، از گردشگری درون‌شهری گرفته تا راه‌اندازی تورهای گردشگری به سمت استان‌های هم‌جوار بدین‌سان می‌توان برنامه‌ریزی کرد تا تورهای شهری و بین‌شهری را به‌صورت ارزان اما ایمن در پیش گرفت.
وی با اشاره به اینکه مردم درون استان‌ها را می‌توان به گردشگری‌های درون‌شهری تشویق کرد، مطرح کرد: کشورهایی چون ترکیه، امارات، مالزی، هندوستان، کره جنوبی و کشورهایی از این قبیل با در دست گرفتن بازار تبلیغات، سیل ارزها، یوروها و دلارهای مردم را به سمت خود روانه کرده‌اند.
این پژوهشگر اقتصاد گردشگری با بیان این موضوع ادامه داد: می‌توان با پیش‌روی به سمت رویکرد گردشگری ارزان‌قیمت و ارائه یک بسته خدمات آژانس‌های مسافرتی در هر شهر، تبلیغات داخلی را در حوزه گردشگری رونق بخشید.
خاکسار با تصریح بر اینکه با این روند، اقتصاد شهری تکان خواهد خورد، به وضعیت خانه‌های بوم‌گردی، مکان‌های گردشگری داخل استان‌ها و رونق گرفتن آن‌ها در مسیر راه‌اندازی تورهای گردشگری شهری اشاره کرد.
وی در ادامه گفتگو خاطرنشان کرد: با تبلیغات کاذب بازار خارجی در زمینه گردشگری، استعدادهای گردشگری داخل استان‌هایمان مغفول مانده بود و حال، می‌توان از وضعیت کرونا و محدودیت‌های سفرها استفاده کرد و با تبلیغات مناسب و تنظیم تورهای گردشگری مناسب به‌جای تورهای کویرگردی مصر، تورهای درون‌شهری را تنظیم و از پتانسیل‌های گردشگری‌مان استفاده مناسبی داشت.
گردشگری داخلی را معرفی کنیم
مترجم کتاب «مدیریت گردشگری پایدار» با تأکید بر اینکه باید بتوانیم خودمان به گردشگری کشورمان کمکی کنیم، تصریح کرد: کشورهایی چون ترکیه، امارات و مالزی روی گردشگران کشور ما حساب می‌کردند و این موضوع برای اقتصاد ما خوب نبود، ما ارزبری داشتیم. این در حالی است که باید بودجه‌های داخلی خرج اقتصاد داخلی شود بدین‌سان باید مبنایمان این باشد که بتوانیم گردشگری داخلی را معرفی کنیم.
خاکسار با تأکید براینکه باید صداوسیمای مرکز و صداوسیما در استان‌ها همکاری لازم در معرفی موقعیت‌های گردشگری در داخل کشور و استان‌ها را داشته باشند، اضافه کرد: وزارت گردشگری باید به دفاتر گردشگری در استان‌ها اجازه بیشتری دهد، به آن‌ها تسهیلات ارزان اعطا کند و به‌نوعی از این دفاتر برای رونق دوباره گردشگری حمایت کند.
وام‌های کرونایی لازم بود اما کافی نبود/ منشور بیمه ناشی از حوادث کرونا تدوین شود
وی با بیان اینکه وام‌های کرونایی لازم بود اما کافی نبود، تصریح کرد: سفرهای ایمن و ارزان درون‌شهری، درآمدهای ناخالص ارزی ما را به سمت کشوری دیگر روانه نمی‌کند و در این دوران به داد فعالین اقتصادی و گردشگری می‌رسد.
این پژوهشگر اقتصاد گردشگری با تأکید بر اینکه باید منشور بیمه ناشی از حوادث کرونا تدوین شود، اظهار کرد: بایستی این منشور توسط وزارت گردشگری، بیمه مرکزی و سازمان امور بیمه‌شدگان تدوین شود چراکه ۱۵۰ شغل به فعالیت‌های گردشگری وابسته‌اند و نیاز است که این مشاغل وابسته زیر پوشش بیمه حوادث ناشی از بیماری‌ها قرار گیرند.
خاکسار در تشریح این موضوع با تأکید بر اینکه بایستی منشور بیمه سلامت گردشگران و فعالین این عرصه مدنظر قرار گیرد، خاطرنشان کرد: باید بتوانیم در قالب بیمه حوادث و سلامت یک پوشش بیمه‌ای مناسب را در پیش بگیریم تا تمامی بیماری‌ها و نتایج آن بر بدنه گردشگری را بیمه کنیم.
عرضه سهام دفاتر خدمات گردشگری و هتل‌های فعال در بورس
وی، راهکار بعدی در این دوران را در جهت حمایت از فعالیت دفاتر خدمات گردشگری و هتل‌های فعال ورود آن‌ها به سازمان بورس اوراق بهادار مطرح کرد و گفت: ورود به این موضوع می‌تواند باعث شود که این فعالین گردشگری دچار بحران اقتصادی نشوند.
مؤلف کتاب «خلاقیت در مدیریت سازمان و واحدهای کسب‌وکار» با تأکید بر اینکه دراین‌بین می‌توان از حمایت‌های مردمی بهره‌مند شد، تصریح کرد: باید سهام آژانس‌ها و هتل‌ها به‌عنوان سهم مشخص فروخته شود تا صنعتگران این عرصه در کِلاس (A) از پشتوانه مردمی برخوردار شوند و از آن‌ها حمایت شود.
خاکسار در پایان این گفتگو با بیان اینکه همیشه کمک‌های مردمی به داد دولت‌ها رسیده است، اظهار کرد: صنعت گردشگری جزئی از اقتصاد مردم است و می‌توان در کنار پوشش‌های بیمه‌ای مذکور، آن‌ها را وارد بوس نیز نمود و این روند می‌تواند بشارت یک شکوفایی در عرصه صنعت گردشگری و هتل‌ها باشد و کورسوی امیدی را در این مسیر به همراه داشته باشد.
یک سال شد که مداوم این پا و آن پا شدن‌های گردشگری را نظاره‌گر بودیم، در ابتدا صنعت گردشگری امید داشت که اگر سفرهای نوروزی را ازدست‌داده، بازار گردشگری تابستانه این وضعیت را حل خواهد کرد؛ اما نه بهار، نه تابستان، نه پاییز و حال، نه زمستان ۹۹ نتوانست ناجی و احیاگر صنعت گردشگری باشد.
فعالین این عرصه که همه از بدنه بخش خصوصی هستند و در عرصه هتلداری، خانه‌های بوم‌گردی، مراکز و دفاتر گردشگری، راهنمایان گردشگری، رستوران‌داران و غیره با تخصص و مهارت و البته دلی امیدوار و علاقه‌مند به حوزه گردشگری پا پیش گذاشته بودند در وضعیت شیوع ویروس کرونا، آسیب‌ها و البته خسارت‌های بسیار را متحمل شدند؛ اما آیا قرار است هم چنان دست روی دست بگذاریم؟
در وضعیتی که شیوع ویروس کرونا، محدودیت‌های سفر و لغو دورهمی‌ها و مراسم‌های مختلف در مسیر یک‌ساله شدن است، به‌راستی همه ما نیاز به آرامشی داریم که تنها می‌توان آن را در سفر کردن به دست آورد. گردشگران ارزان و ایمن راه تنفسی در دوران پساکرونا است که می‌تواند به‌عنوان نسخه‌ای این روزها در نظر گرفته شود و در این زمینه، بایستی مهیاسازی زیرساخت‌های مربوط به آن در دستور کار قرار گیرد.
بدین‌سان، امید است تا در قالب گردشگری هوشمند و سفرهای ایمن به بحث گردشگری شهری به‌عنوان یک ناجی نگاه کرد تا بتوان گردشگری‌های درون‌شهری را احیا و مردم هر استان را از وضعیت نگرانی‌ها و خانه‌نشینی‌ها و دور بودن‌هایشان از دوستان و غیره نجات داد و در مسیر احیای تن نحیف گردشگری کرونازده غرب کشور به نحو مناسبی قدم برداشت.
