احسان نادرپور
اکثر کارشناسان معتقدند که در این دوره ی انتخابات مجلس یکی از بیشترین مشارکت‌های پس از انقلاب را خواهیم دید. پس بدون مقدمه با مروری بر آمار بیشترین مشارکت انتخاباتی مردم به دنبال جواب این سوال می گردیم که چه زمانی، مردم بیشتر پای صندوق های رای می‌آیند؟
اولین همه پرسی؛ بیشترین درصد مشارکت
بدون شک و با اختلافی فاحش بیشترین مشارکت مردم در انتخابات همه پرسی جمهوری اسلامی بود. پس از سقوط پهلوی امام خمینی اصرار زیادی داشت تا هرچه سریع تر رفراندوم برگزار شودو جمهوری اسلامی به تایید مردم برسد. برخی از اطرافیان امام با توجه به عدم وجود شرایط مناسب برای برگزاری رفراندوم در آن شرایط زمانی معتقد بودند اگر امام خمینی جمهوری اسلامی شدنِ کشور را اعلام کند همه ی مردم قبول خواهند کرد و هیچ نیازی به انتخابات نیست. مرحوم صادق طباطبایی که مسئول برگزاری این انتخابات بود، پاسخ امام به این حرف را اینگونه از زبان امام بیان می‌کند: «شما الان نمی‌فهمید. پنجاه سال دیگر خواهند گفت با سوءاستفاده از احساسات مردم، نظام مورد نظر خود را بر مردم تحمیل کردند. حتما باید رأی‌گیری شود و دقیقا تعداد مخالف و موافق معین شود.»
انتخابات برگزار شد و درست زمانی که جو غالب مردم از رژیم گذشته سرخورده و ناراضی بود و حدودا دو ماه پس از پیروزی انقلاب این همه پرسی برگزار شد. مردم برای دفع خطر بازگشت رژیم گذشته همه به صف شدند و دست نیافتنی آمار ممکن را در تاریخ ثبت کردند. طبق آمار وزارت کشور ۹۸ درصد یعنی بیش از ۲۰ میلیون نفر از واجدین شرایط در این انتخابات شرکت کردند و از این تعداد ۹۸٫۲ درصد به جمهوری اسلامی رای دادند.
سال ۸۸ ، ۳۹ میلیون و ۶۳ درصد
پرحاشیه ترین انتخابات و پرحادثه ترین خرداد جمهوری اسلامی؛ انتخابات ریاست جمهوری ۸۸ بود. این انتخابات با مشارکت تقریبا ۸۴٫۸۳ درصدی مردم، به رکورد دومین میزان مشارکت در انتخابات تاریخ ایران رسید. انتخابات ریاست جمهوری دهم از یک جهت هم در مکان اول قرار دارد و آن بیشترین تعداد مشارکت در انتخابات است. از نظر تعداد انتخابات ۲۲ خرداد ۸۸، توانست با به پای صندوق آوردن بیش از ۳۹ میلیون نفر از واجدان شرایط رکوردی به یاد ماندنی را در تاریخ انتخابات کشور ثبت کند. رکوردی که البته شاید وقتی صحبت از ۸۸ و انتخاباتش می شود کسی ذهنش به سمت ۳۹ میلیون و ۸۴ درصد نمی رود. چون از آن انتخابات ۶۳ درصد احمدی نژاد معروف شد و خاطرات کف خیابانیِ بعدش!
اما شاید علت این حضور چشم گیر هم احساس خطر بخش قابل توجه مردم از روند حرکتی دولت نهم بود. روندی که باعث شد خیلی از تحریمی های سابق هم به پای صندوق های رای بیایند و بعضی ها پس از نیم قرن زندگی شناسنامه شان را مهری کنند.
انتخاباتی پس از ترور
سومین انتخابات ریاست جمهوری در روزهای سخت، نفس گیر و غیر قابل باوری اتفاق افتاد. یکم تیر بنی صدر به عنوان اولین رییس جمهور از کشور گریخت. شش روز بعد یعنی هفتم تیر بهشتی به همراه دیگر اعضای حزب جمهوری به شهادت می رسند. ۴۳ روز بعد و در تاریخ بیست مرداد ۱۳۶۰ رجایی رییس جمهور شد. تنها ۱۸ روز بعد رجایی و باهنر به شهادت می رسند. خون مردم دیگر به جوش آمده بود و این بار هم خطر را بیخ گوش شان می دیدند. ترورها و آغاز جنگ بهانه ای شد برای اینکه مردم به مقابله با این خطر بپردازند. ۳۲ روز بعد از ماجرای ترور باز هم انتخابات ریاست جمهوری برگزار می شود و این بار هم مردم با مشارکت ۷۴ درصدی جواب محکمی به تهدیدها دادند و سرانجام آیت الله خامنه ای با کسب ۹۵ درصد آراء؛ سومین رییس جمهور ایران شد.
به نظر می رسد احساس خطر کردن با میزان مشارکت در انتخابات آنقدر ها هم بی ربط نباشد. از بین سه انتخابات پر شور تاریخ کشور این عامل یکی از مهمترین دلایل کشیدن مردم پای صندوق رای بود. انتخابات دوره پنجم مجلس شورای اسلامی در سال ۷۴ تا به امروز بیشترین میزان مشارکت را در بین انتخابات های مجلس دارد. اگر در انتخابات دو ماه آینده مردم به اندازه انتخابات ریاست جمهوری هم پای صندوق های رای بیایند، رکوردی برای مجلس ثبت می شود. برای فهمیدن آن هم کافی ست فقط دو ماه دیگر صبر کنید!
