خبرنگار ، یکی از مؤثر ترین راه‌های معرفی و فروش صنایع دستی برگزاری نمایشگاه است. هنرمندان با شرکت در نمایشگاه‌های مختلف علاوه بر فروش آثار، هنر خود را نیز معرفی می‌کنند. با انتشار ویروس کرونا صنایع دستی نیز همچون بسیاری از حوزه‌های دیگر با مشکلاتی مواجه شد که در رأس آن لغو نمایشگاه سالانه صنایع دستی قرار دارد.
بر همین اساس تلاش برای یافتن راه جایگزین و برگزاری نمایشگاه آغاز و به این منظور سایت tafrihati.com راه اندازی شد. هنرمندان صنایع دستی با ثبت نام رایگان در این سایت می‌توانند آثار خود را برای فروش عرضه کنند. از جمله ویژگی‌های نخستین نمایشگاه ملی مجازی صنایع دستی این است که فروش صنایع به صورت بدون واسطه انجام می‌شود و مبلغ فروش به صورت کامل به هنرمند تعلق خواهد گرفت. از سویی نظارت بر قیمت‌ها نیز دیگر ویژگی قابل توجه این نمایشگاه است.
نیاز هنرمندان به مکانی دائمی برای فروش
صفورا کبیری نیک، از هنرمندان شرکت کننده در این نمایشگاه مجازی به خبرنگار ، می‌گوید: صنایع دستی پیش از انتشار ویروس کرونا همه نوع مخاطبی داشت، اما پس از شیوع آن بر نوسانات قیمت‌های بازار افزوده شد. این امر منجر به کاهش تولید و فروش در صنایع دستی شد. تولید کنندگانی را می‌شناسم که چند ماه است کارگاه خود را تعطیل کرده اند و بازاریان این حوزه نیز می‌گویند فروش مناسبی ندارند.
وی با اشاره به افزایش قیمت مواد اولیه، می‌افزاید: گاهی در فیروزه کوبی، مینا کاری و خاتم سازی از مواد اولیه کار می‌زنند و این اتفاق ناخوشایندی برای صنایع دستی است و منجر به ورود صنایع بی کیفیت در این حوزه خواهد شد. از طرفی هنرمندان با توجه به مواد اولیه ای که در کار خود استفاده می‌کنند، روی آنها قیمت می‌گذارند. برای مثال فردی از مواد درجه یک استفاده کرده و قیمتی روی کار خود می‌گذارد و فردی از مواد زیر ساختی کمی استفاده می‌کند و قیمت دیگری تعیین می‌کند، اما خریدار گمان می‌کند که فروشنده نخست گران فروش است. چنین مسأله‌ای مستلزم این است که میراث فرهنگی بازدیدهای کارگاهی بگذارد.
این هنرمند با بیان اینکه ” واحد شدن قیمت‌ها اتفاق خوبی است” ادامه می‌دهد: هنرمندان صنایع دستی نه به کمک ماشین که به وسیله دست و با تمام توان کارهای خود را تولید می‌کنند. اگر خریداران تمایل کم‌تری به کارهای ارزان نشان دهند، آثار با کیفیت تری خلق می‌شود. از طرفی بیمه هنرمندان نیز مساله دیگری است که نیاز به رسیدگی دارد.
کبیری نیک تصریح می‌کند: اصلی ترین چالش هنرمندان صنایع دستی، نبود مکانی دائمی برای فروش آثار است. پیش از این هنرمندان به نمایشگاه‌های خارج از کشور می‌رفتند و آثار خود را ارائه می‌دادند، اما بازخورد خوبی نداشت. چراکه در باره اینکه آیا این صنایع مورد پسند مردم آن کشور هست یا خیر هدف گذاری مناسبی نمی‌شد. به نظرم ایجاد نمایشگاه‌های صنایع دستی دائمی در خارج از کشور حرکت بسیار خوبی خواهد بود. برای نمونه استان اصفهان خواهر خوانده‌های بسیاری دارد. اگر بشود از این مساله استفاده کرد و فرصت‌هایی برای فروش صنایع دستی در آن کشورها ایجاد کرد، علاوه بر ارزآوری برای کشور، هنرمندان نیز برای تولید آثار باکیفیت تر انگیزه پیدا می‌کنند.
وی خاطر نشان می‌کند: نمایشگاه‌های قدیم خوب بود، اما در حال حاضر هزینه‌های بسیاری برای شرکت در نمایشگاه از هنرمند گرفته می‌شود، در این صورت اگر او فروشی نداشته باشد ناچار است با یاس و نا امیدی بازگردد. نمونه آن اجاره‌های بالایی است که برای غرفه‌ها از هنرمند گرفته می‌شود. از طرفی گاهی اوقات به جای اینکه تولید کنندگان صنایع دستی در نمایشگاه حاضر شوند، فروشندگان در آن شرکت می‌کنند و این فاجعه است. نمایشگاه‌های فعلی را قبول ندارم چراکه بیشتر مانند مغازه است. نمایشگاه صنایع دستی در وهله نخست باید نمایش‌های محتوایی هنر باشد.
این هنر مند با اشاره به نمایشگاه مجازی صنایع دستی می‌گوید: اولین سالی است که به واسطه کرونا نمایشگاه به صورت مجازی برگزار شده است. اگر این کار ادامه دار باشد، برای آن محتوا سازی شود و هنرهای مختلف به خوبی در آن توصیف شوند، اتفاق بسیار خوبی خواهد بود، چراکه هنرمندان هر شهر و استان می‌توانند در آن شرکت کنند. به صورت کلی از فرآیند کار این نمایشگاه راضی بودم. امیدوارم به خوبی پیش برود و هنرمندان در آن فروش داشته باشند.
نمایشگاه حضوری حرف اول را می‌زند
عباس شیردل، رئیس اتحادیه صنایع دستی اصفهان اظهار کرد: در حال حاضر صنایع دستی وضعیت مناسبی ندارد. مواد اولیه افزایش قیمت بسیاری داشته اند. برای نمونه مس یکی از مواد اولیه ای است که به شدت گران شده است. چنین اتفاقی در صنایع دستی جای نگرانی دارد.
وی می‌افزاید: مواد اولیه دیگر نیز دچار مسائل و مشکلاتی شده اند. فروش کارگاه‌ها بسیار کم شده است و تقریباً چهارصد کارگاه صنایع دستی جواز کسب خود را باطل کرده اند که نشان دهنده خوب نبودن وضع فروش است.
رئیس اتحادیه صنایع دستی اصفهان ادامه می‌دهد: اینکه هنرمندی بتواند از طریق هنر خود ارتزاق کند بسیار خوب است، اما متأسفانه یکسال است که حرکت قابلی در این باره صورت نگرفته است. چند استان ازجمله کرمانشاه، تبریز و قزوین نمایشگاه‌هایی برگزار کرده اند و تحولی در کار خود به وجود آورده اند، اما در اصفهان هنوز نتوانسته ایم چنین کاری انجام دهیم. البته در تلاش هستیم تا در ماه‌های بهمن و اسفند نمایشگاه خوبی از صنایع دستی در اصفهان برگزار کنیم.
شیردل در باره نمایشگاه مجازی صنایع دستی، تصریح می‌کند: نمایشگاه مجازی نیز بی تأثیر نیست، اما در خصوص آثار هنری نمایشگاه حضوری حرف اول را می‌زند، چراکه مخاطب باید اثر هنری را ببیند تا بتواند آن را خریداری کند.
شناخت نقاط ضعف و قوت سایت نمایشگاه، راهکاری برای فروش
احمد امینی، یکی هنرمند شرکت کننده در این نمایشگاه، به خبرنگار می‌گوید: متأسفانه انتشار ویروس کرونا از شتاب صنایع دستی ایران کاست و باعث شد صنعتگران از نظر فروش، تولید و آموزش با مشکل مواجه شوند.
وی با اشاره به نمایشگاه مجازی صنایع دستی، می‌افزاید: برای این نمایشگاه تبلیغات زیادی انجام نشد و صرفاً یک تیزر از آن در شبکه دو سیما نشان داده شد. از طرفی سایت tafrihati.com برای این نمایشگاه مناسب نبوده است، چراکه به نظر می‌رسد عنوان آن بیشتر برای سرگرمی و امور تفریحاتی است.
این هنرمند تصریح می‌کند: اگر بتوان از فعالان فضای مجازی و کسب و کارهایی که وب‌سایت های مناسب یا فروش‌های خوبی داشته اند، دعوت کرد تا نقاط ضعف و قوت این سایت را شناسایی کنند، می‌توان به فروش از طریق این وب‌سایت امیدوار بود.
امینی ادامه می‌دهد: برای موفقیت در هر کاری نیاز به آموزش است. می‌توان نشست‌های مجازی برگزار کرد تا آموزش‌هایی در خصوص دیجیتال مارکتینگ و حتی نحوه بسته بندی صنایع دستی به هنرمندان داده شود. اینگونه می‌توانند پیشرفت کنند. از طرفی این حوزه نیاز به حمایت کلامی، فکری و مالی مسئولان دارد تا هنرمندان بدانند که مشکلات آنها درک می‌شود.
