علی‌اکبر صالحی تاکید کرد: فروش میزان اضافه آب سنگین جزو شروط اجرای برجام نیست و امکان موکول شدن آن به بعد از اجرای برجام وجود دارد؛ ولی اکنون طرف مقابل اصرار دارد که این را هم قبل از اجرای برجام انجام دهیم.
وی افزود: این از جمله تقاضاهای خارج از عرفی است که طرف غربی مطرح می کند، درحالی که ایران آمادگی خود را برای فروش آب سنگین اضافی در صورت وجود مشتری اعلام کرده است.
صالحی یادآور شد : بیش از ۱۶۰ تن آب سنگین توانستیم تولید کنیم ، البته حدود صد و سی تن آب سنگین در انبارهای ما می ماند برای زمانی که راکتور بخواهد راه اندازی بشود و برای زمان‌های بعد از راه اندازی که اگر ضرورتا به آب سنگین نیاز بود به اندازه کافی ما آب سنگین تولید کردیم.
رئیس سازمان انرژی اتمی گفت : آن سی تن اضافه آب سنگین که اینک داریم طبق توافق در معرض فروش قرار داده ایم که اگر مشتری وجود دارد می تواند خریداری کند، ما بیش از این تعهدی در برجام نداریم.
وی با بیان اینکه بخشی از ۳۰ تن آب سنگین باقی‌مانده هنوز کاملا به آب سنگین تبدیل نشده است در فرایند تبدیل شدن قرار دارد گفت: این کار ظرف یک یا دو ماه آینده تمام خواهد شد و آن ۳۰ تن آب سنگین اضافی که مقصود اضافه بر نیازمان است، حاصل خواهد شد و ما آن را آماده برای فروش داریم و اگر مشتری پیدا شد تحویل می دهیم.
وی در گفت و گو با برنامه من طهران شبکه خبری العالم تاکید کرد: فروش این میزان آب سنگین جزو شروط اجرای برجام نیست، آن‌گونه که در برجام آمده است و می‌تواند بعد از برجام هم انجام بگیرد. حالا طرف مقابل اصرار دارد که این را قبل از اجرای برجام انجام دهیم، این هم یکی از آن تقاضاهایی است که به نظر من یک مقدار خارج از عرفی است که دارد مطرح می شود.
وی یادآور شد: ما درحال گفت‌وگو هستیم ، مشکلی نداریم و برای ارسال آب سنگین اضافه آمادگی داریم به شرطی که مشتری باشد و پول آن را بدهد.
رئیس سازمان انرژی اتمی گفت : ما حتی پیشنهادی داریم که اگر نخواستند پول بدهند در ازای آب سنگین ، به ما اوارنیوم طبیعی بدهند درست مانند تبادل سوختی که با روسها انجام دادیم. ما اورانیوم غنی شده را فروختیم و به ازای حق غنی سازی و حق تبدیل اورانیوم و حق مواد اولیه که ابتدا قیمت هرکدام را به دلار درآوردیم سپس به ازای آن ها کیک زرد گرفتیم.
وی یادآور شد: در مورد آب سنگین نیز ما حاضریم این معامله را بکنیم یا اینکه پول نقد یا کیک زرد بگیریم. برای ما هم فرقی نمی کند هر دولتی که باشد. الان البته صحبت ما با آمریکا بود که خریدار آب سنگین ما علی القاعده باید آمریکا باشد. بیشترین میزان خریداری آب سنگین در دنیا توسط آن کشور صورت میگیرد. امریکا از هند از فرانسه و از کانادا می خرد قرار شد آب سنگین ما را نیز خریداری کند ولی فعلا در قید مذاکره هستیم که ببینیم چگونه این آب سنگین را منتقل کنیم.
رئیس سازمان انرژی اتمی ایران افزود: من پیشنهاد می‌کنم که یا پول آن را بگیریم یا پیشنهاد می‌کنم که به جای پول، اورانیوم طبیعی یا کیک زرد بدهند، این بحثی که پیش کشیده شده است، خارج از عرف است و من این گلایه را دارم که ما نباید کاری کنیم که خارج از برجام تقاضایی ایجاد شود.
وی با بیان اینکه برجام ملاک عمل ایران است و ما خود را به هرچه که در برجام است، متعهد می‌دانیم در پاسخ به این سوال که آیا این مساله ممکن است تهدیدی را برای اجرای توافق هسته‌ای میان ایران و ۱+۵ ایجاد کند، گفت: خیر این مساله مشکلی را ایجاد نمی‌کند.
صالحی گفت که بحث زمان برای ما و هم برای آن ها مهم است، ضمن اینکه اعتبار کشورها نیز مهم است، کشورها باید از اعتبار لازم خودشان برخوردار باشند، ما به برجام متعهد هستیم و آژانس اعلام کرده است که ایران تمام اقداماتی را که در برجام پیش بینی شده است، به درستی انجام داده است و حتی وزیر امور خارجه آمریکا نیز طی صحبتی به این مطلب اذعان داشته است. انتظار داریم که طرف‌های مقابل هم خارج از برجام هم تقاضایی نکنند که ما را از نظر زمانی دچار وقفه زمانی کنند زیرا به نفع هیچ کس نیست و مهم‌تر از همه اعتبار طرفین است که نباید مخدوش شود.
رییس سازمان انرژی اتمی تصریح کرد: پس از آن‌که قطعنامه اخیر شورای حکام به تصویب رسید، پرونده جمهوری اسلامی ایران برای همیشه بسته و از دستور کار شورای حکام خارج شد. این پرونده البته به صورت دیگری در دستور کار قرار خواهد گرفت ولی دیگر نه در ارتباط با فعالیت‌های گذشته و حال ایران، بلکه در ارتباط با فعالیت‌های ایران در چارچوب برجام برای آن دوره هشت تا ده سال. که اگر آژانس راجع به نتیجه‌گیری فراگیر زودتر به نتیجه برسد ممکن است زودتر از هشت سال یا زودتر از ده سال هم مساله به طور کلی از دستور کار خارج شود، دیگر هیچ مساله‌ای تحت عنوان ایران در دستور کار نباشد.
وی درباره اقدام‌های ایران در این زمینه گفت: برخی از آنها منوط به قطعنامه شده بود که این قطعنامه در شورای حکام تصویب شود، بعد از تصویب این قطعنامه ما به فوریت برچیدن سانترفیوژهای فعال در نطنز و فردو را شروع کردیم که امیدواریم ظرف یک یا دو هفته آینده حداکثر این سانتریفیوژها کاملا برچیده شوند. قبل از آن اعلام کرده بودیم که سانتریفیوژهای غیرفعال را اقدام به برچیدن کرده بودیم اما فعال‌ها را برای بعد از قطعنامه گذاشته بودیم که این کار را آغاز کردیم و امیدواریم ظرف دو هفته آینده به اتمام برسد. لذا این بخش عمده ای از کار است.
صالحی درباره تعداد سانتریفیوژهایی که تاکنون برداشته شدند، گفت: من الان عدد دقیق را ندارم اما تعداد سانتریفیوژها که فعال بودند چیزی حدود نه هزار و خورده‌ای است؛ فرض کنیم ده هزار سانتریفیوژ فعال بودند؛ من تصورم این است که از این ده هزارتا، شش هزارتا باقی خواهد ماند. چهار هزارتا را باید برداریم. فکر می‌کنم از این چهارهزار تا شاید دو هزارتا از آنها برداشته شده باشند.
وی خاطرنشان کرد: علاوه بر اینکه باید سانتریفیوژها را برداریم که پیشتر گفتم یکی دو هفته طول می کشد، البته یکی دو هفته از زمان قطعنامه است که اینک چند روز از آن گذشته است؛ باید علاوه بر آن اقدام دیگری در خارج کردن مخزن اصلی راکتور تحت عنوان کالاندریا کنیم که آن نیز چیزی حدود دو هفته طول می‌کشد که مقدمات آن را فراهم کردیم ولی هنوز منتظریم تا یک سند دیگری هم امضا شود و امیدواریم که طبق قولی که دادند و من در آخرین صحبتی که چند روز پیش با آقای مونیز و نیز با چینی‌ها داشتم، توافق شده بود به طور ضمنی که انشاالله بتوانیم روز دوشنبه آخرین سند مورد نیاز هم امضا کنیم.
وی تصریح کرد: الان کارشناسان ما در وین هستند و امیدواریم کارشناسان کشور چین هم آنجا باشند و دیگران تا بتوانند سند اخر را امضا کنند اگر این سند امضا شود ما اقدام عملی در خارج کردن کالاندریای راکتور خواهیم کرد که آن هم نیز دو هفته طول می‌کشد. البته ما بعد از قطعنامه مقدمات کار را شروع کردیم. در مجموع ما بعد از قطعنامه، تصورمان این است که حدود سه هفته از زمان بعد از قطعنامه، طول می‌کشد تا ما مجموعه اقدامات علی‌الارض خود را انجام دهیم. حالا ممکن است در این میان به خاطر برخی اتفاقات غیرقابل پیش‌بینی یک هفته اضافه کنیم و بدین ترتیب یک ماه شود. تمام تلاش ما این است که هرچه زودتر اقدامات خود را انجام دهیم آنها نیز ملزم هستند یک سری اقدامات انجام دهند.
صالحی در پاسخ به این سوال آیا که طرف مقابل درعرض دو سه هفته‌ای که اعلام شده با توجه به همزمانی آن با تعطیلات شروع سال جدید میلادی، تحریم‌ها را لغو می‌کند گفت: یکی از مشکلاتی که ما داریم مصادف شدن با ایام آخر دسامبر و تعطیلی کشورهای غربی است و آقای آمانو هم این مساله را با من مطرح کرد. به آقای آمانو راه‌حل‌هایی را ارائه کردم و ایشان هم قول دادند که تعطیلات باعث وقفه نشود و اکنون آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پول خوبی را از کشورهای اروپایی تقاضا کرده و می‌توانند از بازرسانشان بخواهند که به خاطر ایامی که تعطیلات است، اینها را وادار کنند که برای عدم ایجاد وقفه در کار، کار را به جلو ببرند.
رئیس سازمان انرژی اتمی بر لزوم جدیت طرف‌های مقابل از جمله آژانس بین‌المللی انرژی تاکید کرد و گفت: مسائلی مانند تعطیلات و اینها نباید مانع پیشرفت جریان این فرایند شود زیرا این مسائل برای ما توجیه‌پذیر نیست، مساله مهمی است و ما باید هم و غم خود را به کار گیریم که هر چه زودتر این موضوع به سرانجام نهایی خودش برسد و هر کسی که بخواهد به هر بهانه‌ای تعویق را از نظر زمانی ایجاد کند، خود باید مسئولیت این تعویق را هم باید به عهده بگیرد.
صالحی درباره تعهدات طرف مقابل گفت: آنها نیز ملزم هستند یک سری تعهدات را انجام دهند که از جمله آن تبیین راهکار اجرایی برطرف کردن تحریم‌هاست. طرف مقابل یعنی آمریکا و اتحادیه اروپا بخصوص با مشورت با ایران قرار است دستورالعملی در نحوه برچیدن تحریم‌ها و دادن اطمینان به دیگران مبنی بر اینکه بعد از رفع این تحریم‌ها تعامل با ایران مشکلی را ایجاد نمی‌کند، تنظیم و تهیه کنند. زیرا برخی‌ها سوالات بسیاری دارند؛ این مسایل، مسایل حقوقی فراوانی دارد مسایل تجاری و بانکی فراوانی دارد تا آنهایی که علاقمند هستند با ایران همکاری کنند اطمینان لازم را حاصل کنند که همه این ملاحظات دیده شده است. لذا یک شیوه‌نامه رفع تحریم با مشورت طرف ایرانی در حال تنظیم است که در این فاصله دو سه هفته‌ای که پیشتر اشاره کردم، این شیوه‌نامه باید تکمیل شود.
صالحی در پاسخ به این سوال که ایران چه زمانی پروتکل الحاقی را به اجرا خواهد گذاشت، گفت بعد از عملیاتی شدن برجام، ما هم پروتکل الحاقی را به اجرا خواهیم گذاشت، اما مانند بقیه کشورها، یعنی پروتکل الحاقی درخصوص ایران قرار نیست به گونه دیگری اعمال شود، بلکه این پروتکل درخصوص ایران همان‌گونه اعمال می‌شود که در مورد کشورهای دیگر هست.
رئیس سازمان انرژی اتمی ایران درخصوص اینکه آیا ایران به بازرسان اجازه بازدید از مراکز غیرهسته‌ای را می‌دهد، گفت: در پروتکل پیش‌بینی شده است و این طور نیست که آنها هر وقت که بخواهند از جایی غیراز مراکز هسته‌ای بازدید و دیدار داشته باشند، باید توجیهات لازم باشند، دستورالعملی دارد و صرف اراده کافی نیست و به این سادگی نیست که بازرسان آژانس بخواهند از مراکز غیر هسته‌ای ما دیدن کنند، باید فرایندی که در پروتکل دیده شده است طی شود و شرح آن از حوصله شنوندگان و بییندگان خارج است. پروتکل الحاقی توسط ده‌ها کشور امضا شد و همه این کشورها حاکمیت ملی و منافع ملی خود را در نظر می‌گیرند، پروتکل به گونه‌ای تنظیم شده است که این ملاحظات در نظر گرفته شود.
صالحی در پاسخ به سوالی درباره اینکه آیا پس از توافق هسته‌ای ایران مذاکراتی درباره همکاری هسته‌ای با کشورهای دیگر انجام داده است و آیا تمایلی از سوی دیگر کشورها برای ساخت تاسیسات هسته‌ای احساس کردید، گفت: تعداد کشورهای صاحب فن‌آوری هسته‌ای زیاد نیست ولی در میان این کشورها، خیلی‌ها برای همکاری با ایران اعلام آمادگی و ابرازعلاقه‌مندی کردند.
وی از جمله این کشورها به چین، روسیه، کره جنوبی و ژاپن اشاره کرد و گفت کشورهای اروپایی هم در این خصوص آمادگی خود را به ما اعلام کردند و در اروپا، تعداد قابل توجهی از کشورهایی که قبلا ًدر بلوک شرق بودند و کشورهایی هم که در بلوک غرب بودند، اعلام آمادگی کردند. شرایط برای احداث نیروگاه‌های جدید برای ایران کاملاً با شرایط سابق فرق می‌کند.
وی افزود که ما با چین هم صحبت مفصلی داشتیم، بیش از یک سال است که با این کشور مذاکره می‌کنیم و بخش عمده‌ای از پیش‌نویس قراردادها برای امضا آماده شده و تمام تلاش ما این است که در دو سه ماه آینده، شاهد کلنگ‌زنی نیروگاه ایران توسط روسها باشیم.
صالحی بر لزوم توجه به امکانات و و مقدورات کشور تاکید کرد و گفت: برخی از کشورها آمادگی خود را برای تامین مالی پروژه‌های هسته‌ای اعلام کردند و کشورهایی که دراین زمینه برای تامین مالی پیش قدم هستند، از اولویت برخوردار هستند و چین این آمادگی را اعلام کرده است، تامین مالی توسط خود ایران حجم عظیمی از پول را می‌طلبد و مستلزم این است که اجازه دهیم شرایط اقتصادی به وضعیت قابل قبولی از حیث تامین مالی پروژه‌های بزرگ برسد.
صالحی درباره احساسش از امضای این توافق و تصورش درباره اینکه تاریخ چه چیزی را درباره این توافق خواهد نوشت و اینکه آیا امکان دستیابی به نتایج بهتر وجود داشت، گفت دستیابی به توافق هسته‌ای، کار بزرگی بود که انجام گرفت و ما هم در مسیر این فرایند قرار گرفتیم و من خوشحالم از این که خداوند این لطف را در حق ما کرد تا بتوانیم به اندازه بضاعت خود کمکی درجهت حل و فصل این پرونده ساختگی که دوازه، سیزده سال بود با این بهانه فشارهای زیادی را به ایران وارد کرده بودند، انجام دهیم، این جای افتخار و شگرگزاری دارد که خداوند کمک کرد تا بتوانیم بخشی از گروهی باشیم که دراین فرایند شرکت کردند.
وی افزود: گروه مذاکره‌کننده محدود به افرادی که درمعرض رسانه‌ها هستند، نیستند، اعم از کارشناسان فنی و اقتصادی و حقوقی، بار سنگینی به دوش داشتند، اینها شبانه روز فعالیت می‌کردند و در مجموع کار بزرگی انجام شد و تاریخ بعداً گواه خواهد داد که چگونه جمهوری اسلامی ایران چگونه توانست. تاریخ گواه خواهد داد که چگونه جمهوری اسلامی ایران توانست با هوشمندی و هوشیاری، ضمن حفظ ساختار و شاکله صنعت هسته‌ای خودش، محدودیت‌هایی را بپذیرد که از نظر ما محدودیت در کل صنعت هسته‌ای ما حساب نمی‌شود. زیرا در شرایط عادی هم آن محدودیت‌ها جاری و ساری بود و ما به سمت آن نمی‌رفتیم چراکه فتوای مقام معظم رهبری ناظر بر حرمت تولید، انباشت و به کارگیری انواع سلاح‌های کشتار جمعی از جلمه سلاح هسته‌ای است.
صالحی گفت: ما به دنبال این نبوده‌ایم که به عنوان مثال فلز پلوتونیوم تولید کنیم و اصلا برای ما کاربرد آنچنانی نداشت.لذا ما این محدودیت را قبول کردیم. در مورد تولید فلز اورانیوم هم وضع همین گونه است و اورانیوم غنی‌شده هم برای ما ضرورتی نیست که به تولید آن بپردازیم. ما به دنبال سلاح نیستم و کسی که به دنبال سلاح باشد باید پلوتونیوم و اورانیوم را به فلز تبدیل کند. بنابراین محدودیت‌ها از این نوع است و محدودیتی نیست که ما به عنوان مثال غنی‌سازی یا راکتور آب سنگین یا تولید آب سنگین را متوقف کنیم و یا تحقیق و توسعه و ساختن و به کارگیری سانریفیوژهای مدرن را متوقف سازیم؛ یا اکتشاف و استخراج را متوقف کنیم.
وی یادآور شد: همه چیز سرجای خودش است، آنها از منظر خود خواهند گفت جلوی راه‌هایی را که ممکن بود ایران صاحب سلاح هسته‌ای شود، گرفتیم، این که مشکلی ندارد چون ما به دنبال سلاح هسته‌ای نیستیم. ما هم از منظر خودمان این را خواهیم گفت که صنعت هسته‌ای ما محفوظ ماند، غنی‌سازی ادامه دارد، آب سنگین، راکتور تحقیقاتی آب سنگین اراک سرجای خود باقی است، تحقیق و توسعه، اکتشاف و استخراج به قوت خود باقی است و اتفاقا فرصتی برای ما پیش آمده که ما بتوانیم از تجربیات دیگران، در راکتور جدیدی که خودمان در حال باز طراحی آن هستیم، استفاده کنیم یا صاحب نظران را در این زمینه بگیریم. این امر برای ما خیلی ارزشمند است زیرا طراحی را خودمان انجام می‌دهیم و نقشه‌ها را خودمان طراحی می‌کنیم و به طرف مقابل می‌دهیم و طرف مقابل هم بررسی می‌کند و در صورت دیدن اشکال به ما تذکر می‌دهد و در غیر این صورت امضا می‌کند که این طراحی به درستی صورت گرفته است. ما در طراحی‌های خود به سوی استاندارد پیش می‌رویم و استاندارد در بحث هسته‌ای بسیار مهم است.
صالحی سخت‌ترین زمان در جریان مذاکرات را نخستین جلسه‌ای حضور خود در مذاکرات دانست و گفت: بعد از این که پذیرفته شد که در مذاکرات حضور داشته باشم، کار سختی به من محول شد و این کار این بود که پیشنهادی درباره چینش سانتریفیوژها برای غنی‌سازی پذیرفته بودیم و مورد موافقت مقام معظم رهبری قرار نگرفته بود و ایشان به حق این نوع چینش را رد کرده بودند، ما باید طرف را راضی می‌کردیم که از این پیشنهاد صرف‌نظر می‌کردند و پیشنهاد معقولی را که می‌تواند هم نظر ما و هم نظر آنها را تامین کند، بپذیرند. لذا این چالش بزرگی بود و دوستان ما پیشتر در این زمینه با بنبست مواجه شده بودند.
وی افزود: به یاری خداوند ما توانستیم در این چالش علمی به اندازه کافی توجیه ارائه کنیم و بگوییم که این پیشنهاد آنها عملیاتی نیست و از نظر اجرایی مشکلات فراوان دارد و باید به دنبال راه‌حلی منطقی و معقول که نظر دو طرف را تامین کند، باشیم. لذا به یاری خداوند این بنبست در عین ناباوری شکسته شد.
صالحی در این خصوص که آیا آمریکا بعد از اوباما به تعهدات خود در این خصوص پایبند خواهد بود، خاطرنشان کرد: اگر آمریکا به تعهدات خود پایبند نباشد در افکار عمومی بین‌المللی اعتبار خود را به طور کامل از دست خواهد داد. غیر این صورت چه ضرورتی داشت که مجموعه‌ای از دولتمردان آمریکا ساعت‌ها و روزها بنشینند و مذاکره کنند و همه سختی‌ها را متحمل شوند و در نهایت به تعهدات خود پشت کنند.
رئیس سازمان انرژی اتمی افزود: در ضمن ما چیزی را از دست نمی‌دهیم. در انظار و افکار عمومی نشان دادیم که اهل منطق و مذاکره و گفتمان و اهل حل و فصل مسائل به صورت سیاسی هستیم و حاضریم نگرانی‌های آنها را که ساختگی است و ماه اعتقادی به آن نداریم، در چارچوب موازین و معاهدات بین‌المللی حل کنیم، مشروط به این که آنها هم حق ما را در فن‌آوری هسته‌ای از جمله غنی‌سازی و آب سنگین و سایر مسائل بپذیرند. بنابراین این موازنه برقرار شدن و آنها حق ما را پذیرفتند و ما هم سعی کردیم نگرانی‌های آنها را با استفاده از ابزارهای بین‌المللی برطرف کنیم.
وی گفت اگر آمریکا بخواهد بعد از اوباما خلف وعده یا از تعهدات خود عقب‌نشینی کند، بازنده خواهد بود زیرا قطعنامه آژانس هم نشان داد که ایران همان‌گونه که همواره اعلام کرده، هیچ‌گاه به دنبال ساخت سلاح هسته‌ای نبوده است و چیزی هم که در قطعنامه شورای حکام ذکر شده و اشاره می‌کند که تا سال ۲۰۰۳ مطالعاتی صورت گرفته است (بی‌اساس است) و این مطالعات همه انجام می‌شود.
صالحی یادآور شد: این چه حرفی است که می‌گویند اینها شبیه‌سازی کامپیوتری کرده‌اند؟ درمورد نحوه انتقال نوترون یا نوترون ترانسپورت، خیلی ها شبیه‌سازی می‌کنند و با استفاده از کدهای کامپیوتری محاسباتی انجام می‌دهند و این امر در همه دانشگاه‌ها و نقاط دنیا وجود دارد. و زمانی یک کشور متهم می‌شود که در عمل چیزی ساخته باشد. نکته جالب این است که نتیجه شبیه‌سازی ما به صورت مقاله علمی به اذعان خودشان، در مجلات عملی خودشان چاپ شده است این مقالات علمی را به عنوان سند جرم علیه ما در نظر گرفته‌اند.
رئیس سازمان انرژی اتمی تاکید کرد: من بعید می‌دانم که دولت بعدی آمریکا بخواهد نسبت به این امر عقب‌نشینی کند زیرا هم اعتبار سیاسی خود را از دست خواهد داد و هم چیزی عاید این دولت نخواهد شد.
