فرادید، گامبی وزیر (The Queen’s Gambit)، سریال جدید نتفلیکس بر اساس رمانی به همین نام از والتر تویس ساخته شده و درباره زنی است با استعداد بی‌نظیر در شطرنج که در دهه ۱۹۶۰ آمریکا همه قهرمانان شطرنج را شکست میدهد. آنیا تیلور جوی که بیشتر با فیلم «شکاف» ام نایت شیامالان شناخته می‌شود، ستاره‌ی این سریال پربیننده است.
تعداد کمی از آدم‌ها فرصت این را دارند استعدادشان را کشف و در آن مسیر گام بردارند. الیزابت هارمن دختربچه ۸ ساله یتیمی است که پس از مرگ مادرش در یک حادثه رانندگی باید باقی عمر خود را در یتیم‌خانه‌ای مسیحی سپری کند. او در پرورشگاه به قرص آرامبخش معتاد می‌شود، چیزی که تا بزرگسالی همراهش می‌ماند. در زیرزمین، شطرنج را از سرایدار میانسال و کم‌حرف یتیم‌خانه یاد می‌گیرد و خیلی زود این بازی به اصلی‌ترین هدف و معنای زندگی‌اش تبدیل می‌شود.
ابتدا ما الیزابت هارمن با بازی (آنیا تیلور-جوی) را می‌بینیم که در هتلی در پاریس، با وضعیتی آشفته با صدای خدمتکار بیدار می‌شود و با عجله خود را برای یکی از حساس‌ترین بازی‌هایش برابر یکی از مهم‌ترین حریفان آماده می‌کند، اما هارمن چطور به اینجا رسیده است؟ آنچه در ادامه می‌بینیم، بازگشتی است به گذشته، از روزی که الیزابت مادرش را از دست داد، راهی یتیم‌خانه شد و زمانی که هدفش را در صفحه چهارخانه شطرنج پیدا کرد. دختربچه یتیم، استعدادی چشمگیر از خود نشان داد و بعدها، زندگی‌اش را در شطرنج و غلبه بر بزرگ‌ترین قهرمانان جهان غرق کرد. آنچه در این داستان قابل توجه است، ورود الیزابت به جهانی است که آن زمان تقریبا در انحصار مردان بود و برای بسیاری از شطرنج‌بازان حرفه‌ای، باختن برابر دختری نوجوان، سنگین و گاه خجالت‌آور تلقی می‌شد.
بث یک جنگ درونی را از همان ابتدایی که مادرش را از دست میدهد شروع می‌کند و این آغازی برای نبرد او در شطرنج است که همانند بازی زندگی‌است. در کنار داستان بازی‌های شطرنج و تلاشی که الیزابت برای بردن برابر بهترین بازیکن‌های جهان دارد، ما در او تصویری از زنی پریشان می‌بینیم که مانند اندک صحنه‌هایی که در خاطراتش از مادرش دیده‌ایم، میلی غریب به نابود کردن و آسیب رساندن به خود دارد. او می‌ترسد گرفتار روی دیگر نبوغ، یعنی جنون شود و زندگی خود را تباه کند.
همه‌ی ما یک وقت‌هایی تنها هستیم اصلا شاید بهتراست که تنها باشیم، در تنهایی‌ست که می‌توانی بهتر خودت را بشناسی، اما بث با این تنهایی به سختی کنار می‌آید و میل شدیدش به نوشیدنی‌های الکلی و قرص‌های روان‌گردان را نمی‌تواند از خودش دور کند.
در این میان، دوستانش در مقاطعی از زندگی سراغش می‌آیند و او را از غرق شدن در تکرار زندگی مادرش نجات می‌دهند. وقتی مینی سریال گامبی وزیر را می‌بینید. به شدت هیجان‌زده میشوید و با بث همزادپنداری می‌کنید با اینکه شاید شطرنج را بلد نباشید، اما همراه او سعی می‌کنید بهترین حرکت مهره را انجام دهید مهره‌ها، اما در زندگی خصوصی بث به خوبی جاگذاری نمی‌شوند.
رفاقتی که میان آلما و بث شکل می‌گیرد، یک رابطه مادر و دختری مرسوم نیست. یکجور شراکت است که از دل اعتمادی شکننده شکل می‌گیرد. آن‌ها مشکلاتشان را باهم سهیم می‌شوند. هر دو درگیر اعتیاد هستند. آلما زنی است با رنجی عظیم، رویایی دارد که هرگز نتوانسته جامه عمل بپوشاند، نتوانسته پیانیست باشد. می‌خواست مادر باشد که هرگز نتوانست فرزندی از بطن خودش داشته باشد. او ازدواجی بی‌عشق را تجربه می‌کند و بث نقطه‌ی عطفی برای شروع دوباره‌ی زندگی‌اش می‌شود. این شروع دیری نمی‌پاید و بازهم بث را به ورطه تنهایی می‌کشاند.
داستان سریال «گامبی وزیر» در دوران جنگ سرد آمریکا و شوروی روایت می‌شود و بخش مهمی از زندگی حرفه‌ای الیزابت، در رقابت با قهرمانان و استادان بزرگ شطرنج اهل شوروی است. انجمن‌های مسیحی از او می‌خواهند علیه کمونیسم بیانیه بدهد و وزارت خارجه آمریکا او را در فضایی امنیتی همراهی می‌کند، با این وجود می‌بینیم شطرنج و زیبایی این بازی، فراتر از سیاست و جنسیت و فارغ از مصلحت‌اندیشی‌ها، راه خود را می‌یابد.
این سریال که نام آن برگرفته از یکی از گشایش‌ها در بازی شطرنج یعنی کوئینز گمبت یا گامبی وزیر است، محصول جدید و پرطرفدار نتفلیکس است و اقتباسی از رمان والتر تِویس. نمونه‌ای دیگر اقتباس از آثار تویس، رمان‌نویس آمریکایی، فیلم «بیلیاردباز» است که سال ۱۹۶۱ رابرت روزن کارگردانی و پل نیومن در آن نقش‌آفرینی کرد. اسکات فرانک و آلن اسکات کارگردانان سریال «گامبی وزیر» هستند. اسکات فرانک سابقه درخشانی در سینما دارد و ۲ نامزدی اسکار برای نوشتن فیلمنامه اقتباسی «لوگان» و «خارج از دید» کسب کرده است.
تنها یک تیم هنرمند و خلاق می‌تواند بازی کم هیجان و حوصله سربر شطرنج را به سوژه‌ی اصلی یک سریال تبدیل و بیننده را غرق در داستان کش‌دار آن کند. در تاریخ ۲۸ اکتبر سال ۲۰۲۰، این سریال به پربیننده‌ترین سریال روز در نتفلیکس تبدیل شد.
